بررسی امر واقع و تبعات حاصل از استتار آن در آثار سینمایی اصغر فرهادی بر اساس آرای اسلاوی ژیژک

از آنجایی که علی رغم وجود نقدهای بسیار بر سینمای اصغر فرهادی تا امروز هیچ پژوهش قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است؛ پژوهش کیفی حاضر به روش توصیفی- تحلیلی، با رویکرد روانکاوانه اسلاوی ژیژک و با تاکید بر سه فیلم «درباره الی»، «جدایی نادر از سیمین» و «گذشته» به مطالعه «امر واقع» و تبعات حاصل از استتار آن در سینمای اصغر فرهادی می پردازد. در این نوشتار تبعات اخلاقی بعد از وقوع یک مرگ، به عنوان «امر واقع» سه فیلم تبیین شده و کلبی مسلکی سوژه ها، فقدان قهرمان و تداخل فانتزی ها به عنوان عوامل برسازنده آن مورد مطالعه قرار گرفته است. نتیجه آنکه با رنگ باختن تدریجی سهم فعال و مسئول تماشاگر از فیلم «درباره الی» تا فیلم «گذشته» و به مدد تمهیدهای سینمایی، فرایند قربانی سازی، تقسیم تقصیر بین کاراکترها و ارائه «حق» به مثابه ابژه کوچک a، رفته رفته وجه دردناک و چاره ناپذیر «امر واقع» در سینمای اصغر فرهادی، موکد و جنبه هولناک آن مستتر گردیده است که از تبعات آن می توان به ترویج نوعی رفتار انفعالی در زندگی وتایید فرهنگ قربانی سازی اشاره کرد. در بخش نهایی به تکرار تقاضای احقاق حق مردگان اشاره شده است که موجب بازگشت «امر واقع» گردیده و سه فیلم مجزا را به یک تریلوژی سینمایی تبدیل نموده است.